Weergaven: 15
Elektrische harpen: bescherming van bijenvolken tegen de Aziatische hoornaar
De Aziatische hoornaar (Vespa velutina) blijft een groot probleem voor imkers in Vlaanderen en de rest van Europa. Deze agressieve predator jaagt voor de kasten en verlamt het bijenvolk: bijen durven niet meer uit te vliegen, halen minder voedsel binnen en raken uitgeput. Het gevolg? Volkeren verzwakken net op het moment dat ze sterke winterbijen moeten aanmaken.
Steeds meer imkers zoeken daarom naar doeltreffende methoden om hun bijenkasten te beschermen. Naast klassieke vangvallen en nestopsporing komt de elektrische hoornaarharp de laatste jaren sterk naar voren als een veelbelovende oplossing.
Wat is een elektrische hoornaar harp?
Een elektrische harp bestaat uit een kader met strakgespannen draden die onder lichte elektrische spanning staan. Hoornaars die naar de bijenkasten vliegen, raken de draden en worden geëlektrocuteerd of verlamd. De dode of verzwakte hoornaars vallen in een opvangbak, zodat ze zich niet verder kunnen verspreiden.
Het principe doet denken aan een insectenlamp, maar dan selectiever en met minder impact op andere insecten. Bijen zelf vliegen er doorgaans veilig langs, op voorwaarde dat de harp niet pal in hun vliegroute staat.
Ervaringen uit de praktijk
Imkers uit Vlaanderen en andere landen melden positieve resultaten. In Erpe-Mere liet een imker recent zien hoe hij met een harp tientallen hoornaars per dag vangt voor zijn volken. Ook in Portugal en Frankrijk, waar de druk nog hoger ligt, wordt de methode toegepast.
De hoornaarharpen hebben drie grote voordelen:
- Ze verminderen zichtbaar de jaagdruk voor de kast
- Ze maken het voor de bijen veiliger om uit te vliegen
- Ze zijn herbruikbaar en kunnen elk seizoen opnieuw worden ingezet
Wetenschappelijke testen met de hoornaarharpen
Een onderzoek van Honeybee Valley (UGent) bevestigt deze praktijkervaring. In een tweejarig project werden bijenkasten beschermd met elektrische harpen en vergeleken met kasten zonder bescherming.
De resultaten:
- Minder stress bij de bijen: Volken achter harpen vertoonden lagere oxidatieve stress, wat wijst op een betere gezondheid van de winterbijen.
- Meer vliegactiviteit: Bijen vlogen actiever in en uit, omdat ze minder geblokkeerd werden door hoornaars.
- Beperkte impact op andere insecten: Bij correct gebruik bleken de negatieve effecten op biodiversiteit beperkt.
Een netconstructie (een soort kooi rond de kast) werd in dezelfde studie getest, maar die had net een negatieve impact: het bemoeilijkte de bijen en lokte meer hoornaars aan.
Praktische tips voor gebruik van de harp
Om elektrische harpen veilig en effectief in te zetten, geven onderzoekers en ervaren imkers de volgende aanbevelingen:
- Plaats de harp niet in de vliegroute van de bijen, maar er net naast.
- Gebruik de harp enkel in periodes met hoge jaagdruk (augustus – oktober), niet tijdens de zwermperiode.
- Vermijd obstakels voor de kast die bijen richting de harp zouden kunnen drijven.
- Kies voor een droge opvangbak (zonder water), zodat enkel hoornaars gevangen worden en bijen niet verdrinken.
Conclusie
Elektrische harpen zijn geen wondermiddel dat de Aziatische hoornaar uitroeit, maar ze blijken wél een zeer nuttig hulpmiddel in de dagelijkse bescherming van bijenvolken. In combinatie met voorjaarsvallen, nestopsporing en samenwerking tussen imkers kunnen ze een belangrijke rol spelen in de verdediging tegen deze invasieve soort.
Voor imkers die kampen met hoge hoornaardruk kan de investering in een harp het verschil maken tussen een verzwakt volk en een gezonde winterbijenpopulatie.
Zelf aan de slag met de elektrische harp
Binnen onze vereniging delen we volop praktijkervaringen over de bestrijding van de Aziatische hoornaar. In onze WhatsApp-groep wisselen leden tips uit over het gebruik van elektrische harpen en andere verdedigingsmethoden. Enkele van onze leden knutselden ook zelf een harp in elkaar. Tijdens praktijklessen tonen ervaren imkers hoe je de harp correct installeert en veilig gebruikt. Op ons online lesplatform vind je bovendien voordrachten en handleidingen terug met de nieuwste inzichten uit onderzoek. Meer weten? Contacteer ons gerust via info@imkersneteland.be