Waarom drinken bijen water?
Waarom drinken bijen water?

Waarom drinken bijen water?

Water voor bijen

Zoals alle levende wezens op aarde hebben bijen water nodig om te overleven. Bijen verbruiken water voor zichzelf en voor hun kolonie. In tegenstelling tot nectar en stuifmeel slaan ze water niet op in hun bijenwoning. Ze halen en drinken water wanneer ze het nodig hebben. Een permanente waterbron in de onmiddellijke omgeving van de bijenhal is dan ook onontbeerlijk.

Zeker nu we een van de droogste zomers ooit kennen is bijen water geven heel erg nodig. Het water is nodig om bij extreme hitte hun nest af te koelen en om de jonge larven, het broed, ook in droge periodes voldoende te laten groeien.

Waarvoor gebruiken bijen water?

  1. Koeling: Bijen gebruiken water als koelvloeistof om hun nest af te koelen. Hiermee houden ze hun broednest op een constante temperatuur tussen 34°en 36°C. Ze verspreiden water als een dunne laag over de raten en creëeren vervolgens een luchtstroom in het bijennest door met z’n allen te gaan wapperen met de vleugels. Het water verdampt en de temperatuur in de kast daalt. Zo weten de bijen met hun eigen airco de temperatuur in de bijenkast perfect te regelen.
  2. Vochtregeling: Met water regelen bijen niet alleen de temperatuur, ze regelen er ook de vochtigheidsgraad in het bijennest mee.
  3. Wintervoer verdunnen: Bijen gebruiken water om het wintervoer of gekristalliseerde honing te verdunnen. Alleen zo kunnen ze het verbruiken.
  4. Larven voeden: jonge huisbijen verwerken nectar, stuifmeel en water en in hun voedersapklieren tot een soort moedermelk (gelei, koninginnebrij) waarmee ze de jonge larven in het broed voeden. De eerste dagen bestaat het dieet voor de larven tot 80% uit water.
  5. Vertering: bijen hebben water nodig voor hun eigen metabolisme en vertering van voedsel.
bijen en water
Honingbij drinkt water

Hoe vinden bijen water?

Bijen halen het water uit:

  • Voedsel: nectar bestaat tot 80% uit water, om het op te slaan als honing verdampen ze water tot het vochtgehalte onder 20% daalt.
  • De lucht: de luchtvochtigheid in de bijenkast is hoog, in de winter condenseert lucht aan de randen van het nest. Bijen gebruiken dit water om hun wintervoer te verdunnen.
  • De directe omgeving: haalbijen verzamelen water in de onmiddellijke omgeving van de bijenkast

Bijen herkennen de “geur” van water. Ze zijn in staat de enkele moleculen die uit H2O verdampen te detecteren om zo de waterbron te lokaliseren. Vervolgens recruteren de speurbijen meer waterverzamelaars met de befaamde bijendans.

In de winter maken bijen handig gebruik van condensatie aan de randen van de bijenkast. Ze maken de wasdeksels van het opgeslagen wintervoer open waarna de honing (die hygroscopisch is) het water uit de lucht opneemt en de bijen wat later de verdunde honing komen ophalen en naar de binnenkant van het nest transporteren.

Sommige bijen spenderen hun hele leven uitsluitend aan het waterhalen. Ze vliegen tot 100 keer per dag aan en af om het water op te halen.

Invloed van de temperatuur op het waterhalen

Onze bijenvolken worden in de zomer blootgesteld aan temperaturen boven 35°. De hoge temperaturen houden tijdens hittegolven in de zomer langer aan en zullen de komende jaren alleen maar hoger worden. Hoe reageren bijen op de hitte? Uit heel recent onderzoek van de Ierse wetenschapper Darren O’Connel blijkt dat hoe meer de temperatuur stijgt, hoe meer de bijen gaan vliegen om water te halen. Het aantal vliegbewegingen van de bijen in functie van de temperatuur is mooi weergegeven in deze grafiek:

Invloed van de temperatuur op bijenvolken en waterhalers
Bijenvolken gaan meer vliegen om water te halen bij hogere temperaturen

Tips voor een goede bijenkroeg waar bijen kunnen drinken

Bijen verzamelen water in de onmiddellijke omgeving van het bijennest. Eens ze een geschikte bron met water hebben gevonden keren ze steeds weer naar dezelfde plek om water te halen. Bijen hebben immers een geweldig geheugen en onthouden perfect waar het water te vinden is. Met de bijendans geven ze de plaats om water te halen door aan de andere haalbijen.

De bijtjes kiezen een zonnige drinkplaats uit de wind. Proper hoeft het water niet te zijn, de bijen filteren het zelf wel en halen er bovendien heel wat mineralen uit.

Als imker kan je bijen helpen bij het waterhalen door een goede plaats met water te voorzien in de vorm van een bijenkroeg. Zeker in droge periodes is de zomer is het belangrijk om als imker water te voorzien voor het bijenvolk.

  1. Bijen kunnen niet zwemmen! Ze blijven met hun poten op een droog oppervlak zitten terwijl ze drinken. Water in een bad of kuip met een hellend oppervlak van 30° à 45° is ideaal. Ook stro en houtsnippers zijn ideale landingsplaatsen voor bijen op water.
  2. Bijen kunnen water opzuigen uit grond
  3. “Vuil water” is voedzamer voor bijen dan proper water omwille van de mineralen die het bevat
Bijen zuigen het water op uit de potgrond bij onze wilgenstekken

Bijen aan het zwembad?

Bijen schijnen een voorkeur te hebben voor water met een hoger zoutgehalte. Dat is de reden dat ze liever drinken van het chloorwater in het zwembad bij de buren dan bij je eigen bakje water. Om te voorkomen dat bijen bij aan het zwembad van de buren gaan zitten drinken kan je zout toevoegen aan je eigen waterbak in de buurt van de bijenhal. Hou die vooral ook niet te proper!

Water in nectar

Nectar bestaat voor het grootste gedeelte uit water. Om voldoende nectar te kunnen produceren hebben planten dus nood aan veel water in de vorm van regen of andere neerslag. In een droge zomer zoals die van 2022 is het nectaraanbod voor de bijen dan ook beduidend minder groot. In een normaal jaar verzamelen de bijen het grootste deel van hun zomervoorraad op de bloesems van de Lindebomen. Die scheiden vooral bij wisselvallig weer veel nectar af. Dit jaar was dat echter heel wat minder en werden verschillende Lindebomen amper bevlogen door bijen of andere bestuivers.

Bekijk ook deze studie over het verzamelen van water door bijen

Lees hier meer over de bijen in april

3 Reacties

  1. Yvonne

    De waterschaal voor de vogels is de favoriete plek voor bijen om te drinken. De eerste jaren kleine wilde bijen. In het vroege voorjaar waren die er dan ook snel bij. Nu zijn het er veel en veel grotere bijen. De waterschaal moet voor de vogels schoon houden, maar daa worden ze behoorlijk bozig over, of zo lijkt het. Een gezoem van jewelste, Opvliegen, duikvluchten, we zien allerlei nieuw gedrag.
    Er verdrinken naar mijn smaak teveel bijen. Wordt het tijd voor een betere, speciale bijendrinkplek, elders in de tuin bij voorbeeld? ? Net geleerd: niet te schoon, wat zout in het water[?] takjes erin of er over? Ik wil het deze lente en zomer heel graag goed doen, dus HELP? Harteljike groet, Yvonne

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *