Weergaven: 369
Bijen in een voedselbos
Bijen zijn onmisbaar voor de bestuiving van bloesems in een voedselbos. Naast honingbijen zorgen ook deze insecten voor bestuiving in een voedselbos:
- honingbijen
- wilde of solitaire bijen
- hommels
- zweefvliegen
- vlinders
Bestuiving door een bijenvolk in een voedselbos
Een groep honingbijen noemt men een bijenvolk. Het bijenvolk leeft van nature in een holle boom. In onze contreien komen geen wilde kolonies van honingbijen meer voor. De bijenvolken die af en toe in een holle boom worden gevonden zijn gewoonlijk afkomstig van zwermen.
Honingbijen worden gehouden door imkers. De imker voorziet huisvesting voor de bijen in de vorm van een korf of een bijenkast. De belangrijkste taken van de imker die de bijen verzorgt is het bijenvolk voldoende ruimte geven door de grootte van het nest in de loop van het bijenseizoen aan te passen aan de ontwikkeling van het bijenvolk.

Daarnaast zorgt de imker ook voor voldoende voedsel in de bijenkast. Als de weersomstandigheden goed zijn en er veel bloemen in bloei staan dan spreken imkers over een goede dracht en gaan honingbijen een grote voorraad aan honing aanleggen. De bijen blijven nectar verzamelen en indikken tot honing zolang er ruimte in het nest is. Ze verzamelen het overschot voor de periodes waarin ze niet kunnen vliegen en er geen nectar te vinden is in de natuur.
Een groot deel van de honing doet dienst als wintervoorraad voor de bijen. De honing is hun energiebron waarmee ze de bijennest warm houden. Het is hun houtstapel om de kachel in de bijenkast te laten branden. Gemiddeld houden ze de temperatuur in de winter op 20° en zodra er weer eitjes worden gelegd en jonge bijen worden geboren gaat de temperatuur naar 35°. Die temperatuur halen de bijen al in januari terwijl het buiten nog stevig kan vriezen.
Is de wintervoorraad van de honing te klein voert de imker bij met honing of suikerwater. Veel natuurimkers oogsten enkel een klein beetje honing en laten voldoende voorraad voor de bijen in de kast zodat ze de winter kunnen overleven. De laatste jaren merken we echter steeds meer dat het aanbod aan bloemen te klein is en bijen het moeilijk krijgen om in hun eigen voedselvoorraad te voorzien.
Bijenvriendelijke planten
Hoe leg je een voedselbos aan met bijenvriendelijke planten? In het vroege voorjaar en de late zomer hebben bijen vooral nood aan stuifmeel om jonge bijen groot te brengen en sterke winterbijen te vormen. In de lente en zomermaanden profiteren de bijen van het goede weer om een grote voorraad nectar te verzamelen en te verwerken tot honing.
Voor de bijen die zich nestelen in en rond je voedselbos is een aanbod van bloeiende planten gedurende het hele jaar van groot belang. We noemen dit de bloeiboog voor bijen.
Bloeiboog voor bijen
Bijen en hommels leven het hele seizoen door. Door een bloeiboog voor de bijen aan te leggen voorzie je in bijenvoedsel gedurende het hele jaar. Enkele suggesties voor bloemen en bomen waarmee je het hele seizoen voedsel voor de bijen voorziet in je voedselbos:
- januari: hazelaar als vroegste stuifmeelbron
- februari: drakenwilg als vroegstbloeiende wilg
- maart: mannelijk boswilg als belangrijkste stuifmeelbron voor bijen & hommels
- april: zoete kers als absolute nectartopper
- mei: meidoorn als laatste voorjaarsdracht
- juni: kastanjes als weelderige stuifmeelbron
- juli: roodbloeiende framboos, een hele zomer lang in bloei!
- augustus: Tilia henryana, heerlijk geurende, laatbloeiende linde
- september: amandelwilg: doorbloeiende stuifmeelbron
- oktober: klimop: stuifmeel & nectar voor bijen, bessen voor vogels
- november: iemand een suggestie?
- december: winterkamperfoelie / Lonicera Fragrantissima: heerlijke geur

Bestuiving door hommels in een voedselbos
Hommels hebben een dikke pels en vliegen bij lagere temperaturen dan honigbijen. Op warme dagen zie je hommels enkel in de voormiddag en ’s avonds. Ze kunnen hun jas immers niet uitdoen en verkiezen chillen boven zweten in de hete middagzon.
Een nadeel van hommels is dat ze pas aan het echte bestuivingswerk beginnen vanaf half april. In februari en maart vliegt de hommelkoningin rond op zoek naar een geschikte nestplaats. Die gaat ze in je voedselbos zeker vinden. Maar ze gaan pas volop vliegen nadat het nest goed is uitgebouwd.
Honingbijen zijn vroeger in het voorjaar actief. Zodra de temperatuur boven 14° stijgt zie je een massale activiteit aan de bijenkast. Het zijn dan meestal de winterbijen die het jaar vooraf in september geboren werden die nu vliegen. Ze gaan op zoek naar stuifmeel als voedsel voor de jonge bijen die stilaan worden geboren.
Voor vroege bloeiers in een voedselbos heb je dus een groot voordeel bij een bijenvolk in de buurt van je fruitbomen. In de zomer vliegen bijen in een straal van 3km en tref je zonder twijfel bijen van verschillende imkers in de buurt. In het vroege voorjaar blijven de bijen in de onmiddellijke omgeving van het bijennest en zal de bestuiving in je voedselbos enkel gebeuren door een bijenvolk dat je in of aan de rand van je voedselbos hebt geplaatst.
Imker voor voedselbos
Maar hoe kom je nu aan een bijenvolk voor je voedselbos? Plaats je permanent een bijenvolk of ga je een bijenvolk huren?
- Optie 1: zelf imker worden. Imker zijn fascineert en doet je anders kijken naar de natuur. Maar imkeren vergt tijd en misschien spendeer je die toch liever aan het aanplanten, snoeien en oogsten in je voedselbos.
- Optie 2: vraag een imker in de buurt om een bijenkast te plaatsen in je voedselbos. Bij onze vereniging kan je hiervoor terecht. Contacteer ons via info@imkersneteland.be of dit formulier
Hoeveel bijenvolken plaatsen in een voedselbos?
Een bijenvolk is een aanvulling op de bestuiving door wilde bijen, hommels en andere insecten. Het is niet nodig om 10 bijenkasten in een voedselbos te plaatsen. Dat zou concurrentie tussen de bijensoorten kunnen veroorzaken en het doel juist is om meer biodiversiteit te creëeren in je voedselbos.
Wil je een opleiding volgen om meer te weten over de bijen en zelf een bijenkast in je voedselbos te plaatsen, lees hier
Meer over bestuiving door bijen lees je hier