Bijen in januari
Bijen in januari

Bijen in januari

Weergaven: 424

Warmste nieuwjaarsdag ooit

Een jaar begon nooit zo warm. We krijgen nu al twee jaar op rij temperaturen rond 15°C bij de jaarwisseling.

Het vorige dagrecord dateert nog maar van een jaar geleden. Ook toen was het de warmste nieuwjaarsdag ooit en werd zelfs 4 dagen op rij het temperatuurrecord gebroken. Ook de minimumtemperaturen ’s nachts tikten de 10° aan. Dat zijn nachttemperaturen waar we het jaar voordien tot juni moesten op wachten.

TemperatuurVorig warmterecord
Donderdag 30 december 202114°C13,8°C (1925)
Vrijdag 31 december 202114,2°C13,8°C (2017)
Zaterdag 1 januari 202214,3°C13,6° (2012)
Zondag 2 januari 202213,3°C13,1°C (2003)
Dagrecords jaarwisseling 2021 – 2022

Koninginnen terug aan de leg

Met de uitzonderlijk hoge dag en nachttemperaturen en de dagen die beginnen te lengen zijn de meeste koninginnen terug eitjes beginnen leggen. De bijen gaan het broed verzorgen en warm houden, ook als de buitentemperaturen de volgende dagen weer gaan dalen tot het vriespunt.

Stuifmeel verzamelen op de Hazelaar

De bijen vlogen het nieuwe jaar in alsof de lente al begonnen is. In verschillende volken brachten fouragerende werksters al kleine hoeveelheden stuifmeel binnen. Waar halen ze dit en wat staat er zo vroeg op het jaar al in bloei?

De mannelijke katjes van de Hazelaar (Corylus avellana) stonden op nieuwjaarsdag al op verschillende plaatsen in bloei. Dat is enkele weken vroeger dan normaal. De Hazelaar bloeit meestal vanaf de tweede helft van januari.

De Hazelaar is éénhuizig wat wil zeggen dat, anders dan bij de Wilg, de mannelijke en vrouwelijke bloemen zich op één plant bevinden. De vrouwelijke bloemen van waaruit de hazelnoten groeien komen wat later in bloei. Op die manier vermijdt de plant dat het eigen stuifmeel van de gele katjes de kleine rode vrouwelijke bloemen bevrucht.

De Hazelaar is een windbestuiver en heeft geen bijen nodig voor de bestuiving. Maar de bijen maken er wel gretig gebruik van om op uitzonderlijk warme dagen in de vroege winter stuifmeel te verzamelen. Dit stuifmeel heeft een lichtgele kleur.

Bij een wandeling op nieuwjaarsdag stelden we vast dat in een rij van enkele tientallen bloeiende Hazelaarsde bijen één struik uitkozen om massaal te bevliegen. Niet toevallig degene die zich dichtst bij de bijenhal bevond. De bijen blijven in deze periode toch nog graag in de buurt van het nest.

Knalrood stuifmeel van Paarse dovenetel

Wie op nieuwjaarsdag even de tijd nam om de bijen aan en af te vliegen aan de vliegopening zag af en toe misschien ook wel bijen met rode klompjes stuifmeel aan de pootjes aanvliegen. Rood stuifmeel in deze periode komt meestal van sneeuwklokjes maar die staan nu nog niet in bloei.

Dit rode stuifmeel is afkomstig van de Paarse Dovenetel  (Lamium purpureum) die in een zachte winter zoals deze blijft doorgroeien en bloeien. Ook hommelkoninginnen die even ontwaken uit hun winterslaap gebruiken dit plantje om de voor hen hoognodige nectar van op te zuigen. Voor bijen en hommelkoninginnen is de Paarse dovenetel een bijzonder waardevol onkruid!

Geurende winterbloeiers

Heerlijk geurend in deze periode is de winterkamperfoelie (Lonicera Fragrantissima.). Bijen en hommels zijn er werkelijk verzot op en verzamelen er zowel nectar als stuifmeel op. Het stuifmeel heeft een lichtgele kleur. De plant bloeit de hele winter door.

Een andere winterbloeiende heester het Meloenboompje of Chimonanthus praecox. Soms ook Winterzoet genoemd. Meestal zijn het vooral vliegen en zweefvliegen die deze struik in de winter bezoeken maar we zagen er deze winter ook honingbijen grijsachtig stuifmeel op verzamelen.

honingbij meloenboompje

Andere winterbloeiers zijn Winterheide en Helleborus. In de winterheide hadden de bijen nog niet veel zin begin januari en voor de bloei van de Helleborus was het op de meeste plaatsen nog wat vroeg. Maar zodra Helleborus in bloei komt gaan de bijen hier maar wat graag stuifmeel van halen.

Hommelkoninginnen ontwaken in januari

Op 1 januari ontwaakten verschillende hommelkoninginnen uit hun winterslaap. Voor deze koninginnen is het nog te vroeg om een nest te starten. Ze gaan dan ook niet op zoek naar stuifmeel maar trachten wat nectar te verzamelen om krachten op te doen. Paarse Dovenetel die ze al kruipend over de grond tegenkomen is dan erg in trek. Hommels die al wat fitter zijn vliegen gretig naar de Lonicera Fragrantissima.

Wanneer het enkele dagen na de uitzonderlijk warme temperaturen op de jaarwisseling weer kouder wordt zetten deze koninginnen hun winterslaap verder.

Dar op de vliegplank

Een dar op de vliegplank op 1 januari? Ook dat is mogelijk!

Lees ook over de bijen in december

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *